آنفلوانزا نوعی بیماری ویروسی بسیار واگیردار است که به‌طور ویژه دستگاه تنفسی انسان را درگیر می‌کند. علائم آنفلوانزا معمولاً بین یک تا چهار روز پس از تماس بروز می‌کند. از ویژگی‌های این بیماری شروع ناگهانی علائمی ازجمله تب، سرفه، آب‌ریزش بینی، گلودرد، بدن‌درد و بی‌حالی است. علائم گوارشی مانند اسهال و استفراغ نیز ممکن است با شیوع بیشتری در اطفال دیده شود. این بیماری بیشتر از طریق ویروس آنفلوانزای نوع A و B ایجاد می‌شود. ویروس‌های آنفلوانزای نوع C نیز ممکن است باعث ایجاد آنفلوانزا در انسان شود، اما احتمال ابتلا به این ویروس کمتر و عوارض ناشی از آن نیز خفیف‌تر از دو نوع قبلی است. همه‌گیری آنفلوانزا معمولاً الگوی فصلی دارد و در فصول سردتر سال رخ می‌دهد. به‌طورکلی آنفلوانزای نوع A عامل اصلی همه‌گیری‌های فصلی است که هم انسان‌ها و هم حیوانات مختلف را درگیر می‌کند. آنفلوانزای نوع A براساس دو نوع پروتئین سطحی، به زیرگروه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شود. 18 زیرگروه هماگلوتینین (H1 تا H18) و 11 زیرگروه نوروآمینیداز (N1 تا N11) وجود دارد که ترکیب‌های مختلفی از ویروس را به‌وجود می‌آورند؛ مثل ویروس H1N1 که باعث همه‌گیری مشهور سال 2009 شد.
ویروس آنفلوانزا بسیار واگیردار است و ابتلای یک فرد به این بیماری احتمالاً باعث انتقال آن به اطرافیان می‌شود. این ویروس از طریق قطره‌های کوچک تنفسی که هنگام عطسه، سرفه یا صحبت کردن بیمار از دهان یا بینی او خارج می‌شود، انتقال می‌یابد. ویروس از طریق لمس سطوح آلوده و درنهایت تماس دست با صورت فرد نیز منتقل می‌شود. این شیوه از انتقال بسیار رایج است؛ زیرا افراد معمولاً به این شیوه انتقال بیماری توجه نمی‌کنند. با توجه به اینکه ویروس آنفلوانزا، بسته به نوع آن، می‌تواند تا 48 ساعت روی سطوح صاف و سخت و تا 12 ساعت روی سطوح متخلخل مانند لباس و کاغذ زنده بماند، احتمال انتقال تصادفی ویروس به افراد بیشتر می‌شود.
تأثیر تغذیه بر بهبود آنفلوانزا
تغذیه نقش بسیار مهمی در فرایند بهبودی بعد از ابتلا به آنفلوانزا دارد. مواد غذایی مختلف مانند ویتامین‌ها، املاح معدنی، مواد غذایی غنی از پروتئین و آنتی‌اکسیدان با تنظیم سیستم ایمنی و افزایش سلامت بدن در بهبود ما نقش دارند. در مقابل، بهتر است مصرف مواد غذایی فراوری‌شده یا غنی از قند در زمان ابتلا به آنفلوانزا محدود شود. رعایت رژیم غذایی مناسب و سالم علاوه‌بر کاهش شدت و مدت‌زمان بیماری، تا حد زیادی از احتمال ابتلا به این قبیل بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کند.
در ادامه این مقاله، به تأثیر تغذیه و مواد غذایی مؤثر در بهبودی یماری آنفلوانزا به زبان ساده می‌پردازیم.
نیازهای تغذیه‌ای در زمان ابتلا به آنفلوانزا
تغذیه نقش بسیار مهمی در سرعت بهبودی و کاهش شدت علائم آنفلوانزا دارد. رژیم غذایی متعادل و سرشار از مایعات، پروتئین‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی به بهبود آنفلوانزا بسیار کمک می‌کند. ترکیب انواع غذاهای غنی از مواد مغذی به تقویت سیستم ایمنی بدن و تسهیل و تسریع بهبودی کمک می‌کند. همچنین، حفظ تعادل مایعات بدن و مصرف غذاهایی با خواص ضدالتهابی برای سلامت عمومی بدن ضروری است.
• ویتامین‌های A، C، D و E باعث تقویت سیستم ایمنی و تسریع بهبودی می‌شوند.
• مصرف مواد معدنی مانند زینک و سلنیوم برای عملکرد طبیعی سیستم ایمنی ضروری است. سلنیوم باعث کاهش علائم التهابی نیز می‌شود.
• پروتئین برای عملکرد سیستم ایمنی و ترمیم بافت ضروری است و به حفظ توده عضلانی که در طول بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرد، کمک می‌کند. بزرگ‌سالان باید روزانه حدود 50 گرم پروتئین مصرف کنند، اگرچه این میزان ممکن است براساس نیازها و ویژگی‌های فردی مانند سن، وزن و جنسیت متفاوت باشد.
• آنتی‌اکسیدان‌ها به کاهش التهاب و حمایت از سلامت کلی سیستم ایمنی کمک می‌کنند. غذاهای غنی از فلاونوئید‌ها مانند انواع توت‌ها و مرکبات عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود می بخشند.
مواد غذایی مفید در دوران آنفلوانزا
هنگام ابتلا به آنفلوانزا، برخی غذاها با تأمین مواد مغذی ضروری و حفظ آب مورد نیاز بدن، به بهبودی کمک می‌کنند. در اینجا به برخی از بهترین غذاها برای مصرف در طول بیماری آنفلوانزا اشاره می‌کنیم:
• انواع سوپ‌ها و آبگوشت‌ها: سوپ به‌ویژه سوپ مرغ، تسکین‌دهنده است و به کاهش احتقان کمک می‌کند. سوپ و آبگوشت علاوه‌بر اینکه مواد مغذی ضروری را فراهم می‌کنند، به تأمین مایعات مورد نیاز بدن نیز کمک می‌کنند و هضم آن‌ها آسان است.
• میوه‌ها و سبزیجات: بسیاری از میوه‌ها علاوه‌بر غنی بودن از ویتامین‌ها، ازجمله ویتامین c، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند و به تأمین آب بدن نیز کمک می‌کنند.
• سیر: سیر خواص ضدویروسی و ضدمیکروبی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.
• ماست: ماست حاوی باکتری‌های مفید است و سلامت روده و عملکرد سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند.
• زنجبیل: زنجبیل به کاهش حالت تهوع کمک می‌کند و خواص ضدالتهابی نیز دارد.
نوشیدنی‌های مناسب در دوران آنفلوانزا
حفظ آب مورد نیاز بدن در بیماران مبتلا به آنفلوانزا بسیار مهم است؛ زیرا به کاهش شدت علائم کمک می‌کند. در اینجا برخی از بهترین نوشیدنی‌ها برای مصرف هنگام ابتلا به آنفلوانزا آورده شده است.
• آب: حفظ آب مورد نیاز بدن ضروری است، به دفع سموم کمک می‌کند و با مرطوب کردن گلو، علائمی مانند خشکی گلو و گلودرد را بهبود می‌بخشد.
• دمنوش‌های گیاهی: چای زنجبیل، بابونه و نعناع تسکین‌دهنده گلو هستند. همچنین زنجبیل به کاهش حالت تهوع و التهاب کمک می‌کند.
• آب‌میوه‌های طبیعی: بهتر است از آب‌میوه‌های بدون شکر افزوده استفاده کنید. آب‌میوه‌ها حاوی مقادیر زیادی از انواع ویتامین‌ها هستند و به تأمین آب بدن نیز کمک شایانی می‌کنند.
• مصرف نوشیدنی‌های الکلی و کافئین‌دار به‌علت افزایش دفع مایعات از بدن توصیه نمی‌شود. الکل باعث تضعیف سیستم ایمنی نیز می‌شود. ،
• ترکیب عسل به‌همراه آب‌لیمو و آب جوش علاوه‌بر اینکه به تأمین ویتامین C کمک می‌کند، باعث بهبود گلودرد نیز می‌شود.
نقش واکسن فلوگارد در پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا
واکسن فلوگارد نوعی واکسن نوترکیب 4 ظرفیتی است که در برابر بیماری‌های ناشی از ویروس‌های آنفلوانزای زیرگروه A (H3N2 و H1N1) و B (Yamagata و Victoria) به‌صورت فعال، ایمنی‌زایی می‌کند.
این واکسن حاوی پروتئین‌های نوترکیب هماگلوتینین خالص از 4 سویه اصلی ویروس است که به‌صورت سالانه برای واکسیناسیون فصلی علیه آنفلوانزا توسط سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌شود. این پروتئین‌ها به‌عنوان آنتی‌ژن برای القای پاسخ ایمنی هومورال به‌وسیله آنتی‌بادی‌های مهارکننده هماگلوتینین عمل می‌کنند. به‌عبارت دیگر، بعد از دریافت واکسن فلوگارد، سیستم ایمنی بدن علیه ویروس آنفلوانزا آنتی‌بادی تولید می‌کند.
هیچ‌یک از ترکیبات واکسن فلوگارد موجب ابتلا به بیماری نمی‌شود. فلوگارد هیچ‌گونه پروتئین با منشأ تخم‌مرغ یا مواد نگه‌دارنده ندارد.
با توجه به مطالعات بالینی واکسن فلوگارد، این واکسن با ایمنی‌زایی قوی، محافظت مؤثری را در برابر سویه‌های H1N1، H3N2 و هر دو سویه B آنفلوانزا ایجاد می‌کند. در مطالعات انجام شده، فلوگارد پروفایل ایمنی مطلوبی داشته و هیچ عارضه جانبی جدی‌ای در مصرف کنندگان آن گزارش نشده است. فلوگارد با هدف قرار دادن چهار سویه مختلف آنفلوانزا، به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند و در صورت ابتلا به آن، شدت بیماری را به حداقل می‌رساند.
واکسن فلوگارد در افراد بزرگتر از 18 سال کاربرد دارد و آن را به گزینه‌ای ایدئال برای بزرگ‌سالانی تبدیل می‌کند که به‌دنبال محافظت از سلامتی خود در فصل آنفلوانزا هستند.
نتیجه‌گیری
بیماری آنفلوانزا بسیار مسری است و به‌سرعت بین افراد منتقل می‌شود. همچنین سویه‌های ویروس آنفلوانزا معمولاً به‌صورت سالانه تغییر می‌کند. ازاین‌رو دریافت واکسن آنفلوانزا به‌صورت سالانه توصیه می‌شود. بهترین زمان تزریق واکسن آنفلوانزا در فصل شیوع آنفلوانزا، از شهریور تا اوایل آبان ماه همان سال است. درصورت صلاحدید پزشک معالج و شیوع گسترده آنفلوانزا می‌توان تا اواخر اسفند نیز واکسن را تزریق کرد.
آنفلوانزای فصلی یک مسئله مهم در زمینه سلامت عمومی است که با شیوع گسترده و شدت بالقوه خود نمایان می‌شود. رعایت رژیم غذایی متعادل و رساندن آب کافی به بدن در تقویت عملکرد سیستم ایمنی و تسریع روند بهبودی موثر است.
بااین‌حال، مؤثرترین راه برای پیشگیری از آنفلوانزای فصلی، واکسیناسیون سالانه است. واکسن‌ها هرساله برای مطابقت با سویه‌های در گردش به‌روز می‌شوند. سازمان بهداشت جهانی واکسیناسیون را، به‌ویژه در جمعیت‌های آسیب‌پذیر مانند افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن، توصیه می‌کند.
به‌طور خلاصه، واکسیناسیون آنفلوانزا برای پیشگیری از بیماری، کاهش انتقال و شدت بیماری و جلوگیری از بستری شدن در بیمارستان بسیار مهم است. با اینکه اثربخشی واکسن ممکن است متفاوت باشد، واکسیناسیون بهترین دفاع در برابر آنفلوانزاست.
«با فلوگارد ایمن بمانید و فصل آنفلوانزا را بدون نگرانی پشت سر بگذارید.»
[2] Uyeki TM, Hui DS, Zambon M, Wentworth DE, Monto AS. Influenza. Lancet. 2022 Aug 27;400(10353):693-706. doi: 10.1016/S0140-6736(22)00982-5. PMID: 36030813; PMCID: PMC9411419.
[3] Boktor SW, Hafner JW. Influenza. [Updated 2023 Jan 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459363/
[4] Boktor SW, Hafner JW. Influenza. [Updated 2023 Jan 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459363/
[5] Available at Types of Influenza https://www.abbott.com/corpnewsroom/nutrition-health-and-wellness/3-nutrients-to-help-you-fight-the-flu.html Viruses | CDC
[7]Available at https://enviro-master.com/commercial-cleaning-information/how-long-can-flu-germs-last-on-a-surface-an-in-depth-analysis/
[8]Available at https://www.pbs.org/newshour/science/how-long-do-cold-and-flu-viruses-stay-contagious-on-public-surfaces
[10] Available at https://nutritionguide.pcrm.org/nutritionguide/view/Nutrition_Guide_for_Clinicians/1342035/all/Influenza
[11] Available at https://www.abbott.com/corpnewsroom/nutrition-health-and-wellness/3-nutrients-to-help-you-fight-the-flu.html
[12]Available at https://www.webmd.com/cold-and-flu/medical-reference/default.htm
[13] Available at https://www.webmd.com/cold-and-flu/what-to-eat-when-you-have-the-flu
[14] Available at Flu Diet: What to Eat When You Have the Flu and What to Avoid (healthline.com)
[15] Available at https://www.medicalnewstoday.com/articles/326306
[16] Available at The Best Food and Drink for the Flu to Heal Up Fast (totalwellnesshealth.com)
[17]Available at Cold and Flu: What to Eat and Drink to Get Better Faster | Healthengine Blog
[18] Available at ~Honey-Lime Tea Recipe, a Cough Remedy~ | Pranee’s Thai Kitchen (praneesthaikitchen.com)
[19]Available at Influenza (seasonal) (who.int)
[20] Available at Influenza (Seasonal) (who.int)
[21] Available at 9789240010154-eng.pdf (who.int)
